مقایسه سی پی یو های Intel و AMD ؛ تمام مشخصات فنی و ویژگی ها

پردازنده یا CPU یکی از تجهیزات موجود در سیستم‌های پردازشی مانند کامپیوترها،‌ لپ‌تاپ‌ها یا سرورها به حساب می‌آید که نقشی اساسی در عملکرد این دستگا‌ه‌ها ایفا می‌کند؛ در واقع پردازنده را می‌توان به‌عنوان مغز کامپیوتر در نظر گرفت که وظیفه‌ی هدایت دستورالعمل‌های سیستم به بقیه‌ی اجزا را بر عهده دارد. کنترل، محاسبات و همچنین ارتباط بین قطعات سیستم، توسط پردازنده کنترل می‌شود؛ حتی اگر قطعات سخت‌افزاری سیستمی پیشرفته باشند، اما آن سیستم به پردازنده‌ای قدرتمند مجهز نباشد، در عملکرد سیستم با اختلال مواجه می‌شویم و کارایی بالایی دریافت نخواهیم کرد. پردازنده جزئی ثابت در سیستم‌ها است، اما سایر تجهیزات مانند رم و هارد دیسک در بسیاری از موارد قابل ارتقا هستند. به‌همین‌دلیل، دقت در انتخاب نوع پردازنده اهمیت بسیار زیادی دارد.

AMD (ای‌ام‌دی) و Intel (اینتل) دو رقیب دیرینه و سرسخت در بازار پردازنده‌ها هستند و هرکدام نیز سابقه‌ای طولانی در تولید نیمه‌رساناها دارند. البته در این میان اپل نیز پردازنده تولید می‌کند، اما این پردازنده‌ها، منحصراً در محصولات خود اپل استفاده می‌‌شوند؛ بنابراین اگر قصد خرید لپ‌تاپ یا کامپیوتری خارج از اکوسیستم اپل دارید انتخاب بین پردازنده‌های Intel یا AMD می‌تواند برایتان چالش‌برانگیز باشد.

رقابت بین اینتل و AMD یکی از بزرگ‌ترین رقابت‌های دنیای فناوری است و از سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) تا سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) این رقابت کاملاً یک‌طرفه و به نفع اینتل بود. اینتل یکی از قدیمی‌ترین غول‌های تولید‌کننده‌ی پردازنده محسوب می‌شود که به دلیل رنگ آبی به‌کار‌رفته در لوگو، از آن به‌عنوان تیم آبی نیز یاد می‌کنند.

کارایی پایین و دمای بسیار بالای پردازنده‌های AMD دو عامل ضعف این شرکت درمقابل اینتل بودند. AMD در سال ۲۰۱۷ موفق شد با معرفی پردازنده‌های رایزن، دوباره به برندی مطرح تبدیل شود و نقش خود را در بازار پردازنده‌ها پر‌رنگ کند. رنگ قرمز لوگوی AMD و رقابت آن با تیم آبی، باعث شد تا کاربران این تولید‌کننده‌ را گاهی تیم قرمز هم خطاب کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا انواع پردازنده‌های اینتل و AMD را معرفی و آن‌ها را با هم مقایسه کنیم.

قدیمی‌ترین رقابت در دنیای فناوری

رقابت بین اینتل و AMD تقریباً به ۵۰ سال پیش بر‌می‌گردد. اینتل کمی قدیمی‌تر از ای‌ام‌دی است؛ این شرکت در سال ۱۹۶۸ (۱۳۴۷) توسط باب نویس و گوردون مور تأسیس شد و ۶ سال پس از تأسیس، در سال ۱۹۷۴، پردازنده‌ی 8080 را تولید کرد. این پردازنده، بستری برای تولید پردازنده‌های x86 تیم آبی فراهم کرد که برای نزدیک به ۳۰ سال، پایه و اساس پردازنده‌های دسکتاپی محسوب می‌شدند.

تغییر نام برند x86 به پنتیوم به اینتل کمک کرد تا به نامی آشنا و مطرح برای عموم مردم تبدیل شود؛ بنابراین اینتل با قدرت بالای محاسباتی و عمر طولانی پردازنده‌های خود سال‌ها به حکمرانی در این عرصه ادامه داد.

AMD یک سال پس از اینتل و در سال ۱۹۶۹ تأسیس شد، این شرکت به مراتب کوچک‌تر از اینتل است و پردازنده‌های خود را نمی‌سازد، بلکه آن‌ها را طراحی می‌کند و تولید را برون‌سپاری می‌کند.

رقابت میان AMD و اینتل با راه‌اندازی واحد پردازش گرافیکی توسط تیم قرمز در سال ۲۰۰۶ عمیق‌تر شد و AMD توانست پردازنده‌های گرافیکی خود را همراه با همان پردازنده ارائه دهد و تراشه‌ی مجتمع (APU) تولید کند. با اینکه اینتل قبل از AMD به فناوری ساخت تراشه‌ی مجتمع دست پیدا کرده بود، اما این دستاورد برای تیم قرمز، گام بزرگ رو به جلویی محسوب می‌شد؛ چراکه کارت‌های گرافیکی یکپارچه، می‌توانستند دما و مصرف انرژی را کاهش دهند و همین امر، مزیت رقابتی چشمگیری در بازار تجهیزات پرتابل را برای AMD‌ به همراه داشت.

نبرد Intel و AMD همچنان ادامه دارد و فارغ از اینکه کدام تیم در این نبرد پیروز می‌شود، این رقابت تاکنون تأثیرات بسیار مثبتی در پیشرفت فناوری تولید پردازنده داشته است. AMD امروز با سرعت بیشتری نسبت به اینتل در مسیر پیشرفت قدم برمی‌دارد و این پیشرفت ضعف‌های تیم آبی را بیشتر نمایان می‌کند. در ادامه با انواع پردازنده‌های AMD و Intel و کاربرد‌های آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

پردازنده های AMD

AMD در کل دو نوع پردازنده تولید می‌کند: پردازنده (CPU) و تراشه‌‌ی مجتمع (APU) – APU، نامی تبلیغاتی برای آن دسته از پردازنده‌های AMD به حساب می‌آید که علاوه بر واحد پردازشی به گرافیک رادئون (Radeon) یکپارچه نیز مجهز است.

سری رایزن را شاید بتوان اصلی‌ترین سری پردازنده‌های AMD معرفی کرد؛ این شرکت تاکنون پنج نسل از پردازنده‌های رایزن به بازار معرفی کرده است، اما در مجموع ۷ نسل از این سری وجود دارد: ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۳۰۰۰، ۴۰۰۰، ۵۰۰۰، ۶۰۰۰ و ۷۰۰۰

درواقع AMD از معماری Zen3 برای دو سری ۴۰۰۰ و ۵۰۰۰ استفاده کرده است که سری ۴۰۰۰ به تراشه‌های مجتمع معماری Zen3 تعلق دارد و برخلاف سری ۵۰۰۰ تنها دراختیار تولیدکنندگان لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای پیش‌ساخته قرار می‌گیرد. سری ۶۰۰۰ با معماری Zen3 پلاس، فقط در لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود و سری ۷۰۰۰ مبتنی بر معماری Zen4 است که در حال حاضر تنها مدل‌های دسکتاپیِ آن عرض شده است.

نام‌گذاری پردازنده های AMD

نام‌گذاری پردازنده‌های AMD‌ به اندازه‌ی نام‌گذاری پردازنده‌های اینتل پیچیده نیست و پسوندهایی که در نام محصولات این شرکت دیده می‌شوند و مشخصه‌ای که نشان می‌دهند، در تمام سری‌ها یکسان بوده و متفاوت نیستند.

در مورد پردازنده‌های رایزن، سیستم نام‌گذاری از ترکیب نام تجاری، خانواده‌ی پردازنده، نسل آن، شناسه‌ی عملکرد، شماره‌ی SKU و در برخی موارد یک پسوند تشکیل شده است؛ بالاتر بودن شناسه‌ی عملکرد قدرت بیشتر پردازنده را نشان می‌دهد. در جدول زیر تمام پسوند‌های ممکن در نام‌‌گذاری پردازنده‌های AMD و آنچه را که بیان می‌کنند، معرفی می‌کنیم:

پردازنده های سری Ryzen

سری رایزن، محبوب‌ترین پردازنده‌های AMD از ابتدای فعالیتش تاکنون را شامل می‌شود. پس از چندین سال حضور کم‌رنگ در بازار پردازنده‌ها، AMD سرانجام در سال ۲۰۱۷ با معرفی معماری جدید Zen و استفاده از آن در پردازنده‌های رایزن، دوباره به صحنه‌ی رقابت وارد شد. پردازنده‌های سری رایزن AMD مانند پردازنده‌های سری Core اینتل، در چهار مدل ۳، ۵، ۷ و ۹ به فروش می‌رسند. نسخه‌های دسکتاپی این پردازنده‌ها درحال‌حاضر با معماری ۷ نانومتری و نسخه‌های موبایلی آن‌ها با معماری ۶ نانومتری TSMC تولید می‌شوند؛ درحالی‌که اینتل هنوز از معماری ۱۰ نانومتری برای تولید پردازنده‌هایش استفاده می‌کند.

پردازنده های Ryzen 3

رایزن ۳ مقرون‌به‌صرفه‌ترین مدل پردازنده‌های این سری است که علاوه بر ارائه‌ی عملکردی قابل قبول با کامپیوترهای پایین‌رده نیز سازگار هستند. این پردازنده‌ها در گیمینگ‌های سبک و کامپیوترهای خانگی کاربرد دارند و رقیب پردازنده‌های سری Core i3 اینتل محسوب می‌شوند. در واقع پردازنده‌های رایزن ۳ قدرت کافی برای پردازش کارهای محاسباتی روزمره و عادی را دارند و از پردازنده‌های Core i3 ارزان‌تر هستند. این پردازنده‌‌ها در دو سری ساده و مجهز به واحد گرافیکی (APU) عرضه می‌شوند و در بیشتر مواقع چهار هسته‌ای هستند.

پردازنده های Ryzen 5

رایزن ۵ سری پردازنده‌های میان‌رده‌ی AMD محسوب می‌شود که با قیمتی مناسب، عملکرد خوبی را دراختیار کاربر قرار می‌دهد. پردازنده‌های این سری رقیب مستقیمی برای پردازنده‌های Core i5 اینتل محسوب می‌شوند و آن‌ها را می‌توان در ورک‌استیشن‌های اقتصادی یا سیستم‌های گیمینگ سبک و روبه‌بالا به کار برد. عملکرد تک هسته‌ای پردازنده‌های رایزن ۵ با قدرتمندترین پردازنده‌های این خانواده برابری می‌کند و اغلب ۴ یا ۶ هسته‌ای هستند.

پردازنده های Ryzen 7

رایزن ۷ پردازنده‌ بسیار کارآمدی از خانواده رایزن است و رقیب سرسختی برای پردازنده‌های سری Core i7 اینتل به حساب می‌‌آید. پردازنده‌های رایزن ۷ با تعداد ۴، ۶ یا ۸ هسته تولید می‌شوند و می‌توانند محاسبات فشرده و سنگینی را پردازش کنند.

رایزن ۷ که در گذشته به‌عنوان سری پرچم‌دار پردازنده‌های AMD شناخته می‌شد در کامپیوترهای خانگی عملکرد بالایی را ارائه می‌کند. این سری در ورک‌استیشن‌ها، کامپیوترهای گیمینگ حرفه‌ای و سیستم‌های تولید محتوا نیز استفاده می‌شود.

پردازنده های Ryzen 9

رایزن ۹ قوی‌ترین سری پردازنده‌های خانواده‌ی رایزن است که سرعت بسیار بالایی دارد و رقیب اصلی آن را می‌توان سری Core i9 اینتل دانست. این سری پردازنده پرچم‌دار AMD می‌تواند پردازش‌های محاسباتی بسیار فشرده و دشوار را به‌راحتی انجام دهد و خیلی بیشتر از یک پردازنده مخصوص گیمینگ کارایی دارد. با توجه به اینکه علاقه‌مندان به این سری پردازنده، معمولاً کارت گرافیکی مجزا هم برای سیستم خود خریداری می‌کنند، AMD، از این سری، تراشه‌ی مجتمعی عرضه نکرده است.

پردازنده های Ryzen Threadripper

رایزن تردریپر (Ryzen Threadripper) در آگوست ۲۰۱۷ با هدف انجام پردازش‌های سنگین و رقابت با پردازنده‌‌های سری Xeon اینتل معرفی شد. تعداد هسته‌های این سری پردازنده در برخی موارد به ۶۴ هسته می‌رسد، از اسلات مموری چهار کاناله‌ی رم DDR4 پشتیبانی می‌کند و حافظه‌‌ی کش ۸۰ مگابایتی دارد. ابعاد پردازنده‌های رایزن تردریپر از سایر پردازنده‌های AMD بزرگ‌تر بوده و درنتیجه می‌توان قطعات سیلیکونی و هسته‌های بیشتری روی آن قرار داد. درحال‌حاضر پردازنده‌های تردریپری که در بازار وجود دارند با معماری Zen2 و لیتوگرافی ۷ نانومتری TSMC توسعه داده شده‌اند، البته نسخه‌های مبتنی بر معماری Zen3 نیز از این سری وجود دارند، اما AMD آن‌ها را فعلاً تنها دراختیار تولید‌کنندگان تجهیزات اصلی قرار داده است.

پردازنده های سری Athlon

پردازنده‌های سری اتلون (Athlon) از قدیمی‌ترین پردازنده‌های AMD هستند که برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ و برای کامپیوترهای دسکتاپی تولید شدند. AMD در آن زمان پردازنده‌‌های اتلون را برای رقابت با سری پنتیوم اینتل معرفی کرد، اما امروزه این پردازنده‌ها تنها به صورت تراشه‌ی مجتمع (APU) به فروش می‌رسند و برای کاربرانی مناسب هستند که می‌خواهند با کمترین هزینه، سیستمی با توان پردازشی سبک تهیه کنند.

پردازنده های سری Pro و Epyc

AMD پردازنده‌های دیگری نیز تولید می‌کند که بخش‌های تجاری بازار را هدف قرار می‌دهند.

سری Pro، نامی تجاری برای چندین سری از پردازنده‌های AMD است که برای سازمان‌ها طراحی شده‌اند. هر کدام از سری‌های رایزن، تردریپر و اتلون، پردازنده‌هایی از خانواده‌ی Pro دارند که با تمرکز بر امنیت کاربر، قابلیت‌های امنیتی زیادی مانند Memory Guard برای رمزگذاری هم‌زمان حافظه‌ی سیستم و محافظت در سطح سخت‌افزاری Shadow Stack دربرابر حملات را ارائه می‌کنند. علاوه‌براین، سری Pro، پشتیبانی پیشرفته‌ی سازمانی و قابلیت‌های دیگری در سطح سیستم‌عامل نیز دراختیار کاربر قرار می‌دهند.

سری Epyc مجموعه‌ پردازنده‌های سرور AMD محسوب می‌شود که تنها دراختیار شرکت‌ها و تولید‌کنندگان قطعات قرار داده می‌شود؛ این سری پردازنده در واقع نسخه‌ی بهبودیافته‌‌ای از سری تردریپر است که در ژوئن ۲۰۱۷ و به‌طور اختصاصی برای استفاده در سرورها معرفی شد.

پردازنده‌های سری Epyc در سه مدل 7001، 7002 و 7003 عرضه می‌شوند که اولی در سال ۲۰۱۷ با اسم رمز Naples و معماری Zen1، دومی در سال ۲۰۱۹ با اسم رمز Rome و معماری Zen2 و سومی در سال ۲۰۲۱ با اسم رمز Milan و معماری Zen3 به بازار عرضه شدند . این پردازنده‌ها حداکثر ۶۴ هسته‌ای و ۱۲۸ رشته‌ای هستند و توان مصرف آن‌ها به ۲۸۰ وات نیز می‌رسد.

***

پردازنده های Intel

اینتل سال‌ها است که در زمینه‌ی تولید پردازنده فعالیت می‌کند؛ این شرکت تا به حال سری‌های مختلفی از این محصول را به بازار عرضه کرده که هر کدام اسم، نسل، سری و مدل مخصوص به خود را دارند. اصلی‌ترین سری‌های پردازنده‌های اینتل عبارت‌اند از: زئون (Xeon)، Core، پنتیوم (Pentium) و سِلِرون (Celeron).

پردازنده‌های دیگر سری‌های تولیدشده توسط اینتل، مانند سری Atom، در تولید تبلت، موبایل و نت‌بوک‌ها استفاده می‌شوند یا در سیستم‌های صنعتی و ورک‌استیشن‌ها به کار می‌روند.

نام‌گذاری پردازنده های اینتل

برخلاف AMD، اینتل قوانین نام‌‌گذاری پیچیده‌ای برای پردازنده‌های خود دارد که ممکن است سردرگمی زیادی هنگام انتخاب و خرید برای مشتریان ایجاد کند. در ادامه نحوه‌ی نام‌گذاری این پردازنده‌ها را بررسی می‌کنیم:

نام برند (Brand): نام‌گذاری اینتل با نام تجاری پردازنده شروع می‌شود و خط تولید کلی را که پردازنده برای آن ایجاد شده است، نشان می‌دهد. امروزه، رایج‌ترین نام‌های تجاری پردازنده‌های اینتل عبارت‌اند از: Core، پنتیوم (Pentium)، سلرون (Celeron) و زئون (Xeon). سلرون و پنتیوم پردازنده‌های اقتصادی اینتل محسوب می‌شوند و سری Core عملکردی سریع‌تر و قابلیت‌های بیشتری را ارائه می‌دهد. پردازنده‌های سری زئون (Xeon) نیز پردازنده‌هایی با عملکرد قدرتمند برای استفاده در سرورها و ورک‌استیشن‌ها شناخته می‌شوند.

شناسه‌ی برند: این شاخصه تنها مخصوص سری‌های زئون و Core است و پردازنده‌های پنتیوم و سلرون از این قرارداد نام‌گذاری استفاده نمی‌کنند. در نام‌گذاری پردازنده‌های سری Core پس از نام تجاری و قبل از شماره‌ی مدل، یکی از شناسه‌‌های i3، i5، i7 یا i9 دیده می‌شود که اعداد بالاتر، سطح بالاتری از عملکرد را ارائه می‌دهند و در برخی موارد نیز به قابلیت‌هایی مانند هایپرتردینگ مجهز هستند. برای مثال پردازنده‌ای با شناسه‌ی i7 از پردازنده‌ای با شناسه‌ی i5 قدرتمند‌تر عمل می‌کند و از پردازنده‌ای با شناسه‌ی i9 نیز ضعیف‌تر است.

در سری زئون نیز از کلماتی مانند Bronze، Silver، Gold یا Platinum برای مشخص کردن شناسه‌ی برند استفاده می‌شود.

شناسه‌ی نسل و شناسه‌ی عددی: بعد از نام تجاری و شناسه‌ی برند، عدد بعدی به خانواده‌ی پردازنده اشاره دارد که با عددی یک یا دو رقمی مشخص می‌شود. شناسه عددی هم معمولاً یک عدد سه رقمی است و بدون فاصله بعد از شناسه نسل نوشته می‌شود. اگر این شناسه پنج‌رقمی بود، دو عدد اول را برای نسل پردازنده (دهم و یازدهم و دوازدهم و سیزدهم) در نظر می‌گیریم و در غیر این صورت، تنها عدد اول نسل پردازنده (نهم تا ششم) را نشان می‌دهد. این دو شناسه به ترتیب نسل پردازنده و مدل دقیق پردازنده را مشخص می‌کنند. برای مثال، پردازنده‌ای با ارقام 9800، پردازنده‌ای از نسل نهم است. درحال‌حاضر (سپتامبر ۲۰۲۲)، جدیدترین پردازنده‌ها از نسل ۱۳ (رپتور لیک) هستند و با عدد سیزده شروع می‌شوند.

پسوند‌های خط تولید: پسوند SKU یکی دیگر از شاخص‌های کلیدی برای بررسی توانایی‌های پردازنده است. این پسوندها در انتهای نام هر پردازنده و با حروف انگلیسی نشان داده می‌شوند و نوع کاربری هر پردازنده را مشخص می‌‌کنند. برای مثال، حرف U در پردازنده‌های خانواده‌ی Core اینتل، نشان می‌دهد که آن پردازنده برای لپ‌تاپ‌های کم‌مصرف طراحی شده و XE نیز به پردازنده‌ای اشاره می‌کند که توان انجام محاسبات سنگین را دارد. پردازنده‌هایی که پسوند H یا HQ دارند، دارای قدرت پردازشی بسیار بالایی هستند. البته بسته به اینکه پردازنده از کدام سری باشد، معنی پسوند‌ها هم تغییر می‌کند.

برای مثال، همان‌طورکه گفته شد، حرف U در سری اینتل Core به پردازنده‌های کم‌مصرف در لپ‌تاپ‌ها، اطلاق می‌شود؛ اما همین حرف در سری اینتل زئون به پردازنده‌هایی اطلاق می‌شود که در سیستم‌هایی با تنها یک واحد پردازشی استفاده شده‌اند.

پردازنده‌های اینتل، نسل به نسل با بهبود قابل‌توجهی همراه هستند و از قابلیت‌های چشمگیری مانند عمر باتری بیشتر، فرکانس بالاتر (حتی تا ۵٫۳ گیگاهرتز)، WiFi 6 اینتل، فناوری تاندربولت ۳ و فناوری 4K HDR پشتیبانی می‌کنند.

پردازنده های Core

پردازنده‌های سری Core اینتل از خانواده پردازنده‌های پرچم‌دار اینتل هستند. اولین پردازنده‌های این خانواده در سال ۲۰۰۶ و به‌عنوان جایگزینی بالا‌رده برای پردازنده‌های سری پنتیوم عرضه شدند. سری Core در مدل‌های i3، i5، i7، i9 و X موجود هستند و تا به حال دوازده نسل از این پردازنده تولید شده که تقریباً هر یک سال یا دو سال یک‌بار نسخه‌ای جدید از آن‌ها رونمایی می‌شود. به‌طور کلی در پردازنده‌های سری Core اینتل:

• هرچه عدد مجاور i بیشتر باشد، پردازنده عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. دقت داشته باشید که این عدد ربطی به تعداد هسته‌ی پردازنده ندارد.
• هرچه نسل پردازنده‌ها جدیدتر باشد، قدرتمند‌تر عمل می‌کنند.

بنابراین پردازنده‌ای از خانواده‌ی Core i7 عملکرد بهتری نسبت به Core i5 دارد و پردازنده‌ی نسل یازدهم Core i9 نیز از نسل دهم Core i9 قدرتمندتر است.

***

پردازنده‌های Core i3: این پردازنده‌ها ۲ یا ۴ هسته‌ای و ۴ یا ۸ رشته‌ای هستند و کش آن‌ها غالباً ۶ یا ۸ مگابایت است. پردازنده‌های Core i3 از پردازنده‌های پنتیوم و سلرون قوی‌تر هستند و بیشتر در لپ‌تاپ‌های میان‌رده‌ی روبه‌بالا برای انجام کارهای روزمره استفاده می‌شوند.

پردازنده‌های Core i5: این پردازنده‌ها در نسل سیزدهم ۱۴ هسته‌ای و ۲۰ رشته‌ای هستند و حافظه‌ی کش L3 آن‌ها نیز 24 مگابایت ظرفیت دارد. پردازنده‌های Core i5، پردازنده‌هایی میان‌رده محسوب می‌شوند؛ نسخه‌هایی از آن‌ها که پسوند‌ U دارند از پردازنده‌های این سری با پسوند H ضعیف‌تر هستند؛ برای مثال پردازنده‌ی Core i5 10310U نسبت به پردازنده‌ی Core i5 10300H برق کمتری مصرف می‌کند و سرعت و قدرت پردازش کمتری دارد.

پردازنده‌های Core i7: این پردازنده‌ها در دسته‌ی پردازنده‌های قدرتمند خانواده‌ی Core اینتل قرار می‌گیرند؛ نسل سیزدهم این خانواده ۱۶ هسته دارند و از ۳۰ مگابایت حافظه‌ی کش بهره‌مند هستند. Core i7 هم مانند Core i5 با دو پسوند U و H عرضه می‌شوند که سری H از سری U قدرتمندتر است و بیشتر در لپ‌تاپ‌های مخصوص گیمینگ و لپ‌تاپ‌های مناسب برای کارهای گرافیکی استفاده می‌شود.

پردازنده‌های Core i9: پردازنده‌های سری Core i9 اینتل، قدرتمندترین پردازنده‌های خانواده‌ی Core محسوب می‌شوند و نسل سیزده از این خانواده به ۲۴ هسته و ۳۲ رشته مجهز هستند. کش L3 این پردازنده‌ها ۳۲ مگابایت ظرفیت دارد و بیشتر در دستگاه‌هایی با پردازش‌های بسیار سنگین مانند سرورها و ورک‌استیشن‌ها استفاده می‌شود.

دسته‌بندی پردازنده‌های Core اینتل براساس عملکرد:

• نسل سیزدهم: از سال ۲۰۲۲ تا اکنون؛ شامل نسخه‌های دسکتاپی رپتور لیک (Raptor Lake)
• نسل دوازدهم: از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲؛ شامل نسخه‌های دسکتاپی و موبایلی آلدر لیک (Alder Lake)
• نسل یازدهم: از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱؛ شامل نسخه‌ی دسکتاپی راکت لیک (Rocket Lake)، نسخه‌ی R دسکتاپی کامت لیک (Comet Lake)، نسخه‌ی موبایلی تایگر لیک (Tiger Lake) / پردازنده‌های نسل یازدهم اینتل از پلتفرم جدید Evo پشتیبانی می‌کنند و عملکرد بسیار سریع و قدرتمندی ارائه می‌دهند.
• نسل دهم: از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ نسخه‌ی دسکتاپی کامت لیک (Comet Lake) و نسخه‌ی موبایلی آیس لیک (Ice Lake)
• نسل نهم: از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹؛ نسخه‌ی دسکتاپی بازطراحی شده‌ (R) کافی لیک (Coffee Lake)
• نسل هشتم، از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹؛ کافی لیک (Coffee Lake)، کابی لیک (Kaby Lake)، ویسکی لیک (Whisky Lake)

به‌طور کلی، هرچه نسل پردازنده جدید‌تر باشد، عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. برای مثال، پردازنده‌های نسل یازدهم Core با پیشرفت‌های جدیدی برای اتصال، گرافیک و هوش مصنوعی همراهند و با بهره‌مندی از WiFi 6 پلتفرمی بسیار سریع‌تر و با کاربری آسان‌تری را برای کاربر فراهم می‌‌کنند. این پردازنده‌ها فوق‌العاده نازک هستند و با مصرف برق کمتر، بازدهی بیشتری دارند.

پردازنده های زئون (Xeon)

پردازنده‌های زئون اینتل قدرت پردازشی بسیار بالایی دارند و برای انجام محاسبات سنگین در ورک‌استیشن‌ها یا سرورهای پیشرفته به‌کار می‌‌روند. البته از این سری پردازنده‌ در سیستم‌های خانگی یا اداری هم می‌توان استفاده کرد، اما با توجه به گران بودن این محصولات، خرید آن‌ها برای انجام کارهایی مانند وب‌گردی و تماشای ویدئو، توجیه منطقی ندارد و پردازنده‌های خانواده‌ی Core یا حتی پنتیوم برای استفاده‌ی روزمره مناسب‌تر هستند. پردازنده‌های زئون اینتل برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ و با پشتیبانی از قابلیت کد تصحیح خطا (ECC) برای حفاظت از داده‌های حیاتی معرفی شدند و درحال‌حاضر نیز در چهار مدل D، E، W و Scalable ارائه می‌شوند.

دسته‌بندی پردازنده‌های Xeon اینتل براساس عملکرد:

• Cooper Lake از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱؛ طلا (Gold)، پلاتینیوم (Platinum)
• Comet Lake از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱؛ W
• Cascade lake از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ پلاتینیوم (Platinum)، طلا (Gold)، نقره (Silver)، برنز (Bronze)
• Coffee Lake از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹؛ E

پردازنده های پنتیوم (Pentium)

پردازنده‌های پنتیوم اینتل، پردازنده‌هایی با کارایی متوسط ​​و روبه‌پایین هستند و مزیتشان نسبت به پردازنده‌های سری Core و Xeon، قیمت‌های پایین‌تر آن‌ها است. این پردازنده‌ها می‌توانند فرکانسی مشابه با پردازنده‌های قوی‌تر Core ارائه کنند، اما از قابلیت‌هایی مانند Turbo Boost و هایپرتردینگ بی‌بهره‌اند. بنابراین اگر از برنامه‌هایی با محاسبات سنگین استفاده نمی‌کنید، پردازنده‌ای از خانواده‌ی پنتیوم می‌تواند انتخابی مناسب محسوب شود.

پردازنده‌های پنتیوم در دسته‌بندی پردازنده‌های کم‌مصرف اینتل قرار دارند و به دو گروه Silver و Gold تقسیم می‌شوند و تفاوت آن‌ها نیز در فرکانس پایه‌ی آن‌ها است؛ این پردازنده‌ها معمولاً ۴ هسته (Quad Core) و ۴ مگابایت حافظه‌ی کش دارند و از پردازنده‌های سلرون قدرتمند‌تر محسوب می‌شوند.

ترتیب پردازنده‌های Pentium اینتل براساس عملکرد:

• Jasper Lake سال ۲۰۲۱؛ نقره‌ای (Silver)
• Comet Lake از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ طلا (Gold)
• Tiger Lake (موبایل) از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ طلا (Gold)
• Coffee Lake از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹؛ طلا (Gold)

پردازنده های سلرون (Celeron)

پردازنده‌های سلرون اینتل مجموعه‌ای از پردازنده‌های مقرون‌به‌صرفه‌ی دسکتاپی و لپ‌تاپی هستند که بر پایه پردازنده چهار هسته‌ای پنتیوم ساخته شده‌اند. این پردازنده‌ها حافظه‌ی کش کمتر و سرعت پایین‌تری دارند و برای وب‌گردی و اجرای برنامه‌های سبک مناسب‌اند. اولین پردازنده‌ی خانواده‌ی سلرون اینتل در سال ۱۹۹۸ معرفی شد و از آن زمان به بعد اینتل به‌طور مرتب نسل‌های جدیدی از این سری را عرضه می‌کند. پردازنده‌های سلرون جزو کم‌مصرف‌ترین پردازنده‌های اینتل هستند و بیشتر با ۲ هسته (Dual Core) و چهار مگابایت حافظه‌‌ی کش عرضه می‌شوند.

ترتیب پردازنده‌های Celeron اینتل براساس عملکرد:

• Jasper Lake سال ۲۰۲۱؛ N
• Comet Lake از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ G5
• Tiger Lake (موبایل) از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰؛ 6305
• Coffee Lake از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹؛ G4

اینتل صدها مدل مختلف پردازنده تولید می‌کند و هرسال نیز تعداد بیشتری از آن‌ها را در بازار به فروش می‌رساند. در کل می‌توان گفت که خانواده‌ی Core سری اصلی پردازنده‌های قدرتمند اینتل برای کاربردهای تجاری و شخصی است؛ پردازنده‌های Xeon به‌طور ویژه برای پردازش داده‌های سنگین طراحی شده‌اند، پردازنده‌های خانواده پنتیوم گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شوند و خانواده‌ی سلرون نیز عملکرد سریعی را برای پردازش‌های سبک ارائه می‌دهند.

***

همان‌طورکه در ابتدای مقاله اشاره شد، با وجود اینکه نمی‌توان دستاورد‌های اینتل در صنعت پردازنده‌ها را نادیده گرفت، اما AMD نیز اخیراً در این مسیر به پیشرفت‌های چشمگیری دست پیدا کرده است. با وجود بحران جهانی کمبود سیلیکون در بازار و مشکلات زنجیره‌ی تأمین، رقابت AMD و Intel همچنان ادامه دارد. حال که با نام‌گذاری و خانواده‌ها‌ی پردازنده‌های Intel و AMD آشنا شدیم و قابلیت‌های هرکدام را بررسی کردیم، بیایید با تفاوت‌های قیمت‌گذاری، عملکرد و کارایی پردازنده‌های هم‌رده‌ی این دو رقیب بیشتر آشنا شویم.

AMD درمقابل Intel

AMD و اینتل سابقه‌ای طولانی در بازار نیمه‌هادی‌ها دارند. اینتل غول دنیای فناوری محسوب می‌شود و از زمان IBM تا به حال با پردازنده‌های خود پیشتاز میدان است. AMD نیز نسبتاً زود و کمی بعد از اینتل به این حوزه وارد شد و جایگزین‌های مقرون‌به‌صرفه‌تری ارائه کرد. تیم قرمز برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ و با معرفی پردازنده‌ی x86_64 موفق شد تیم آبی را شکست دهد.

AMD و Intel قراردادی برای مجوز متقابل امضا کردند که طبق آن اینتل به ای‌ام‌دی اجازه می‌دهد پردازنده‌های x86 بسازد و AMD نیز درمقابل به اینتل اجازه می‌دهد از مجموعه دستورالعمل x86_64 این شرکت استفاده کند. بعد از اولین موفقیت AMD در رقابت با اینتل، نام تیم قرمز دوباره یک بار دیگر در سال ۲۰۱۷ با پردازنده‌های نسل اول خانواد‌ه‌ی Ryzen در بازار پردازنده‌ها مطرح شد.

درحال‌حاضر AMD با هر نسل جدیدی که از خانواده‌ی Ryzen رونمایی می‌کند، پیشرفت‌های معماری زیادی را در آن‌ها به نمایش می‌گذارد؛ درمقابل اینتل با مشکلاتی مانند کاهش روند تولید خود دست‌وپنجه نرم می‌کند.

تیم آبی برای مدت‌ها از فرایندهای ۱۰ نانومتری و ۱۴ نانومتری برای تولید محصولات خود بهره می‌برد و به نظر می‌رسد که دیگر حرف جدیدی برای گفتن نداشته باشد؛ حتی پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل نیز با همان فرایند ۱۰ نانومتری تولید می‌شوند؛ با این تفاوت که حالا نام آن‌ها به Intel 7 تغییر پیدا کرده است. درمقابل AMD برای تولید جدیدترین پردازنده‌های خود از فرایند ۷ نانومتری استفاده می‌کند؛ درواقع اینتل برای تولید پردازنده، کارخانه‌های مخصوص به خود را دارد، درحالی‌که AMD تولید پردازنده‌های خود را برون‌سپاری کرده و از تولید‌کنندگان شخص ثالثی مانند TSMC کمک می‌گیرد.

از سوی دیگر، سال‌ها تجربه‌ی اینتل را نمی‌توان نادیده گرفت و از این تولید‌کننده‌ی مطرح نباید نا‌امید شد. همان‌طورکه از نام‌گذاری پردازنده‌های این شرکت و قابلیت‌های ارائه‌شده برای هر کدام مشخص است، تیم آبی طیف بسیار متنوعی از محصولات را عرضه می‌کند. با هر بودجه‌ای که داشته باشید، می‌توانید متناسب با نیازتان پردازنده‌ای از این برند را انتخاب کنید.

قیمت‌گذاری AMD درمقابل اینتل

در گذشته، اگر به‌دنبال پردازنده‌ای با قیمت مناسب بودید، AMD بهترین انتخاب محسوب می‌شد، اما حالا تیم قرمز با جدیدترین نسل پردازنده‌های Ryzen خود، از نظر قیمت با پردازنده‌های اینتل چندان تفاوتی ندارد، حتی در برخی موارد پردازنده‌های گران‌تری هم عرضه می‌کند.

برای مثال، پردازنده‌ی Ryzen 9 5900X حدود ۵۰ دلار گران‌تر از پردازنده‌ی نسل قبل خود، یعنی Ryzen 9 3900X معرفی شد و پردازنده‌ی Ryzen 9 5950X با قیمت کارخانه‌ای ۷۹۹ دلاری از پردازنده‌ی اینتل هم‌رده‌ی خود یعنی Core i9-12900K آلدرلیک اینتل هم گران‌تر است. این الگو کم‌و‌بیش در مورد پردازنده‌های پایین‌رده‌تر نیز صدق می‌کند.

از سوی دیگر، اگر واقعاً به‌دنبال پردازنده‌ای بالا‌رده باشید و از بابت هزینه‌ نیز محدودیتی برایتان وجود نداشته باشد، پردازنده‌های نسل سوم Threadripper ای‌ام‌دی بهترین انتخاب برای خالقان حرفه‌ای مدل‌سازی سه‌بعدی، انیماتورها، فیلم‌سازان و دانشمندان محسوب می‌شود.

عملکرد AMD درمقابل اینتل

به‌طور خلاصه، اگر با نرم‌افزار‌های محاسباتی پیشرفته کار می‌کنید، اینتل انتخاب بهتری به نظر می‌رسد، اما اگر بودجه‌ی محدودی داشته باشید، خرید پردازنده‌‌ای از تیم قرمز، عاقلانه‌تر است.

هایپرتردینگ (معماری هیبریدی) درمقابل طراحی عمودی و سه‌بعدی برای افزایش تعداد هسته: به‌طور کلی، پردازنده‌های اینتل به لطف فناوری هایپرتردینگ، گرمای کمتری ایجاد می‌کنند و مصرف پایین‌تری دارند. محصولات پرچم‌دار این شرکت، در پردازش‌های سنگین، به‌ویژه در نرم‌افزارهایی که محاسبات یا رندرهای بسیار پیچیده انجام می‌دهند (مانند فتوشاپ) نسبت به پردازنده‌های AMD برتری دارند.

هایپرتردینگ یا فراریسمانی (HyperThreading یا به اختصار HT) فناوری اختصاصی اینتل است و به توانایی تقسیم پردازشی به بخش‌های کوچک‌تر (Threads) و انجام آن‌ها به صورت هم‌زمان، اشاره دارد. این فناوری، برای هر هسته‌ی پردازشی سیستم‌عامل به دو هسته‌ی مجازی آدرس‌دهی می‌کند و در صورت امکان، حجم کار را بین آن‌ها تقسیم می‌کند؛ درنتیجه سرعت اجرای فرایند‌ها و بازده کلی را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی، می‌توان گفت که رویکرد اینتل برای تولید پردازنده‌های نسل بعدی خود بسیار شبیه به رویکرد اپل است. اپل در تراشه‌ی M1 به سمت معماری هیبریدی رفت؛ این معماری ترکیبی از هسته‌های قدرتمند و کم‌مصرف ارائه می‌دهد که وظایف را براساس اولویت و نیازهای پردازشی به هسته‌های خاصی واگذار می‌کند.

AMD به جای استفاده از فناوری هایپرتردینگ، تمرکز خود را بر افزایش تعداد هسته‌ها معطوف کرده که این امر به خودی خود می‌تواند باعث افزایش دمای پردازنده شود. پردازنده‌های AMD به کمک قابلیت اورکلاک شدن مطمئن، قدرتی مضاعف دراختیار کاربر قرار می‌دهند. درواقع پردازنده‌های AMD به‌طور کلی با قابلیت اطمینان بیشتری نسبت به پردازنده اینتل اورکلاک می‌شوند و امکان دستکاری دقیق دستگاه‌ها براساس ترجیحات شخصی را برای کاربر فراهم می‌کند.

بهره‌مندی از قابلیت اورکلاک برای کاربران حرفه‌ای می‌تواند بسیار کارآمد باشد؛ چراکه تولید‌کنندگان برای تضمین عمر پردازنده، عملکرد آن را به سطح خاصی محدود می‌کنند، بااین‌حال کاربران می‌توانند با اورکلاک و دستکاری تنظیمات، قدرت عملکرد همان پردازنده را افزایش دهند. البته دقت داشته باشید که اورکلاک پردازنده‌ها ممکن است با افزایش بیش‌ از اندازه‌ی دما، به سیستم آسیب برساند. پس در صورتی که قصد اورکلاک کردن پردازنده‌ای را دارید، با آگاهی از خطرات احتمالی، تنظیمات کارخانه‌ای آن را دستکاری کنید.

برای‌ مثال، بیایید پردازنده‌ی Core i9-12900K اینتل را با Ryzen 9 5900X ای‌ام‌دی مقایسه کنیم: Ryzen 9 5900X با قیمت پایین‌تری نسبت به Core i9-12900K عرضه می‌شود، این پردازنده ۱۲ هسته و ۲۴ رشته دارد، فرکانس بوست آن ۴٫۸ گیگاهرتز است و ۷۰ مگابایت حافظه‌ی کش ارائه می‌دهد.

درمقابل Core i9-12900K، پردازنده‌ای ۱۶ هسته‌ای است که هشت هسته‌ی آن، هسته‌های قدرتمند دو رشته‌ای بوده و هشت هسته‌ی دیگر، هسته‌های کم‌مصرف تک‌رشته‌ای هستند و قدرت کمتری دارند. این هسته‌های کم‌مصرف وظیفه‌ی اجرای پردازش‌های سبک را بر عهده دارند و با این کار هسته‌های قدرتمند تمام نیروی خود را برای انجام پردازش سنگین صرف می‌کنند. یعنی تعداد کل رشته‌های موجود برای بارهای کاری یکسان است، اما نحوه‌ی استفاده از آن رشته‌ها تفاوت دارد.

معماری هیبریدی با مدیریت بهتر منابع، کارایی بالایی را برای پردازنده‌ها به ارمغان می‌آورد و عمر باتری را افزایش می‌دهد؛ در طرف مقابل، به نظر می‌رسد AMD‌ قصد دارد به کمک TSMC، فرایند انباشته‌سازی سه‌بعدی پردازنده را توسعه دهد و با چیدمان عمودی، پردازنده‌های قدرتمند‌تری را معرفی کند.

بنچمارک‌های Cinebench R23 در بررسی Core i9-12900K و Core 15-12600K نشان می‌دهند که Core i9-12900K حدوداً ۲۱ درصد در تست تک‌هسته‌ای و ۲۳ درصد در تست چند‌هسته‌ای از Ryzen 9 5900X بهتر عمل می‌کند.

در واقع معماری Zen 3 ای‌ام‌دی در Ryzen 9 5900X از نظر نسلی کمی عقب‌تر از معماری به‌کاررفته در خانواده‌ی Alder Lake اینتل است، به‌همین‌دلیل چنین مقایسه‌ای شاید خیلی منصفانه به نظر نرسد، اما ازآنجاکه این دو پردازنده، بهترین محصولات موجود فعلی دو رقیب هستند، می‌توان به نوعی AMD را مقصر دانست که در عرضه‌ی پردازنده‌های نسل بعدی خود تأخیر داشته است.

گیمینگ: AMD را شاید بتوان در بحث گیمینگ، پیروز میدان دانست. برای مثال پردازنده‌ی Ryzen 7 5800X3D تنها در گیمینگ موفق شد عملکرد مشابهی با پردازنده‌های قدرتمد‌تری مانند Ryzen 9 5900X یا Core i9-12900K ارائه کند.

حافظه‌ی کش: یکی دیگر از عوامل مقایسه‌ی پردازنده‌های AMD و اینتل حافظه کش است. حافظه‌ی کش کارایی پردازنده را افزایش می‌دهد. کش، حافظه‌ای است که پردازنده در لحظه و به صورت مکرر به آن دسترسی دارد و از رم استاندارد نیز سریع‌تر است. این حافظه با نرخ نوسازی مشابه با فرکانس واقعی پردازنده، تعداد چرخه‌هایی را که پردازشی انجام نمی‌دهند، کاهش می‌دهد.

برای مثال، پردازنده‌ی i7 2700K اینتل مانند پردازنده‌ی FX-8150 ای‌ام‌دی، ۸ مگابایت حافظه‌ی کش دارد؛ این حافظه در پردازنده‌ی اینتل، به ازای هر هسته بیشتر است، چراکه AMD هشت هسته و اینتل تنها چهار هسته دارد. بنابراین، حافظه‌ی کش در چهار هسته متمرکزتر بوده و می‌تواند کارایی بیشتری ارائه کند.

در کل می‌توان گفت پردازنده‌های اینتل در ازای قیمت بیشتر، عملکرد بهتری را به نمایش می گذارند و در صورتی که بودجه‌ی نامحدودی داشته باشید، اینتل انتخاب بهتری خواهد بود؛ البته این اختلاف عملکرد در پردازش‌های سبک، مانند گیمینگ‌های ساده، نسبتاً ناچیز است و می‌توان گفت که پردازنده‌های هم‌رده‌ی دو شرکت، تقریباً تجربه‌ای مشابه را برای این سبک از پردازش رقم می‌زنند.

به‌طور خلاصه، اگر با نرم‌افزار‌های محاسباتی پیشرفته کار می‌کنید، اینتل انتخاب بهتری به نظر می‌رسد، اما اگر بودجه‌ی محدودی داشته باشید، خرید پردازنده‌‌ای از تیم قرمز، عاقلانه‌تر است.

پردازنده‌های مقرون‌به‌صرفه‌ و میان‌رده AMD‌ و Intel

هم اینتل و هم AMD حضور پررنگی در محصولات اقتصادی و میان‌رده دارند و این دست از محصولاتشان تقریباً عملکردی مشابه و برابر ارائه می‌کنند.

سری A و Athlon درمقابل سری Pentium و Celeron

در بخش محصولات اقتصادی، AMD و Intel هر دو محصولات برجسته‌ای عرضه می‌کنند. APU‌های سری A ای‌ام‌دی با گرافیک‌های یکپارچه، در سیستم‌های بسیار اقتصادی از محبوبیت بالایی برخوردار هستند و سری Athlon نیز که قبلاً به‌عنوان سری پرچم‌دار تیم قرمز شناخته می‌شد، حالا در سیستم‌های مقرون‌به‌صرفه‌ی AMD به کار می‌رود.

اینتل نیز در رده‌ی محصولات اقتصادی، اول از همه سری پنتیوم را که روزگاری مربوط به پردازنده‌های پرچم‌دار اینتل بود، همراه با سری کمی ضعیف‌تر Celeron معرفی می‌کند.

اکثر پردازنده‌های اقتصادی AMD و Intel دراختیار تولید‌کنندگان تجهیزات اصلی (OEM) قرار داده می‌شود و نمی‌توان آن‌ها را به صورت جداگانه خریداری کرد.

بهترین پردازنده‌ی اقتصادی AMD، یعنی Athlon 3000G را می‌توان رقیب مناسبی برای بهترین پردازنده‌ی مقرون‌به‌صرفه‌ی اینتل، یعنی Pentium Gold 6400G دانست؛ هر دو مشخصات مشابهی ارائه می‌دهند، اما پنتیوم در برخی موارد عملکرد بهتری دارد.

Ryzen 3 درمقابل Core i3

پردازنده‌های دو سری Ryzen 3 و Core i3 را می‌توان رقیب یکدیگر دانست، البته استراتژی و رویکرد AMD و Intel درباره‌ی این دو سری کمی متفاوت است؛ AMD خانواده‌ی Ryzen 3 را تنها به‌صورت OEM و برای تولید‌کنندگان تجهیزات اصلی عرضه می‌کند، بدین معنی که مدل‌های جدیدتر Ryzen 3، یعنی مدل‌های سری 4000 و سری 5000 را تنها می‌توان در سیستم‌های از پیش ساخته‌شده دریافت کرد و به صورت جداگانه به فروش نمی‌رسد. بهترین پردازنده‌ی Ryzen 3 که می‌توان به صورت جداگانه آن را تهیه کرد، پردازنده‌ی Ryzen 3 3300X است که چند نسل از تولید آن می‌گذرد.

درمقابل اینتل، تولید پردازنده‌های سری Core i3 خود را در چندین نسل گذشته کاهش داده و بیشتر آن‌ها را در نسخه‌های تعبیه‌شده برای لپ‌تاپ‌ها عرضه می‌کند. البته هنوز پردازنده‌های کمی از این سری در تولیدات نسل دوازدهم اینتل مشاهده می‌شود.

درحال‌حاضر بهترین پردازنده‌ی Core i3 موجود i3-12100 و بهترین پیشنهاد موجود مشابه در پردازنده‌های AMD نیز همان Ryzen 3 3300X است.

Ryzen 5 درمقابل Core i5

AMD با معرفی پردازنده‌های سری Ryzen 5 موفق شد بخشی از سهم اینتل در بازار را از آنِ خود کند. نماینده‌ی تیم قرمز از این سری، Ryzen 5 5600X است که بهترین انتخاب از بین پردازنده‌های میان‌رده محسوب می‌شود. Ryzen 5 5600X پردازنده‌ای شش هسته‌ای و ۱۲ رشته‌ای است که اواخر سال ۲۰۲۰ با قیمت کارخانه‌ای ۲۹۹ دلار معرفی شد. این پردازنده درحال‌حاضر بین ۲۲۰ تا ۲۳۰ دلار به فروش می‌رسد.

اینتل در نسل دوازدهم پردازنده‌های خود، سری Core i5 را ارتقا داده است. در این نسل، سه پردازنده از سری i5 وجود دارد که در میان آن‌ها، Core i5-12600KF با ۱۰ هسته و ۱۶ رشته و قیمتی حدود ۲۷۰ دلار، بهترین انتخاب محسوب می‌شود.

تا قبل از معرفی پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل، در مقایسه‌ی Ryzen 5 درمقابل Core i5، ای‌ام‌دی پیشتاز مسابقه بود، اما حالا می‌توان گفت که پردازنده‌ی Core i5-12600KF عملکرد بهتری نسبت به Ryzen 5 5600X ارائه می‌دهد و علاوه‌براین از حافظه‌ی DDR5 نیز پشتیبانی می‌کند.

پردازنده‌های رده‌بالای AMD و Intel

اینتل و ای‌ام‌دی در بازار پردازنده‌های رده‌بالا در سطوح مختلفی با یکدیگر رقابت می‌کنند، از سیستم‌های مخصوص کاربری روزمره با کارایی بالا گرفته تا سیستم‌های کاربران حرفه‌ای.

Ryzen 7 درمقابل Core i7

پردازنده‌های سری Ryzen 7 ای‌ام‌دی و Core i7 اینتل درحال‌حاضر الگوی مشابهی با پردازنده‌ها‌ی دو سری Ryzen 5 و Core i5 دارند. Ryzen 7 5700X پردازنده‌ای هشت هسته‌ای و ۱۶ رشته‌ای است که با قیمت کارخانه‌ای ۴۴۹ دلار، از بهترین محصولات سری Ryzen 7 به شمار می‌رود. بهترین پردازنده‌ی Core i7 اینتل نیز درحال‌حاضر Core i7-12700KF به حساب می‌آید که به ۱۲ هسته و ۲۰ رشته مجهز است و با قیمتی حدود ۴۰۰ دلار به فروش می‌رسد.

Core i7-12700KF از Ryzen 7 5800X بهتر عمل کرده و از حافظه‌ی DDR5 نیز پشتیبانی می‌کند و به‌طور کلی پیشنهاد بهتری است.

Ryzen 9 درمقابل Core i9

AMD و Intel در دسته‌بندی پردازنده‌های پرچم‌دار نیز رقابت سختی با هم دارند.

AMD از سری Ryzen 9، دو پردازنده‌ی 5900X با طراحی ۱۲ هسته‌ای و ۲۴ رشته‌ای و 5950x با طراحی ۱۶ هسته‌ای و ۳۲ رشته‌ای را معرفی می‌کند که اولی با قیمتی حدود ۴۰۰ دلار و دومی با قیمتی معادل ۵۵۰ دلار به فروش می‌رسد.

اینتل در این رده‌‌بندی نیز با به‌روزرسانی نسل دوازدهم خود دوباره گوی سبقت را از AMD ربود. مدل استاندارد پردازنده‌ی i9-12900K با طراحی هشت هسته‌ای و ۱۶ رشته‌ای حدود ۶۰۰ دلار به فروش می‌رسد و مدل i9-12900KS نیز با توان ۱۵۰ واتی قیمتی بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ دلار دارد. اینتل با پشتیبانی از حافظه‌ی DDR5 بازهم در این رقابت پیروز است و به نظر می‌رسد که پرداخت اختلاف قیمت موجود، ارزشی درخور را برایتان به ارمغان می‌آورد.

Threadripper درمقابل سری Core X

سری Ryzen Threadripper قدرتمند‌ترین پردازنده‌های AMD را تشکیل می‌دهند و پردازنده‌ی Ryzen Threadripper 3990X نیز با ۶۴ هسته و ۱۲۸ رشته، قدرتمند‌ترین عضو این خانواده به حساب می‌آید.

از سوی دیگر وقتی صحبت از بالاترین سطح پردازنده‌های اینتل به میان می‌آید، پردازنده‌های سری X اینتل در صدر قرار دارند؛ این پردازنده‌ها نسخه‌های کاملاً آنلاک‌شده‌ی تراشه‌های پرچم‌دار Core i9 اینتل هستند و درحال‌حاضر، Core i9-10980XE در رأس آن‌ها شناخته می‌شود. اینتل نیز مانند AMD، چندین نسل است که سری جدیدی از این پردازنده‌‌ها را عرضه نکرده و هنوز هم مشخص نیست که در آینده به‌روزرسانی‌ای برای این دو سری عرضه شود.

پردازنده‌های سرور و شبکه AMD و Intel

تعداد پردازنده‌های مخصوص سرور و شبکه‌ی AMD آنچنان زیاد نیستند و به پردازنده‌های سری EPYC محدود می‌شوند؛ تیم قرمز برخی پردازنده‌های خود را نیز با پسوند Pro به بازار عرضه می‌کند که دراختیار تولید‌کنندگان تجهیزات اصلی برای استفاده در سیستم‌های پیش‌ساخته قرار داده می‌شود. این شرکت در اکتبر ۲۰۲۰، Xilinx، شرکت فناوری تأمین‌کننده‌ی دستگاه‌های منطقی قابل‌برنامه‌ریزی را تصاحب کرد و حالا انتظار می‌رود که در آینده شاهد تنوع بیشتری در پردازنده‌های سرور AMD باشیم و رقابت بین این دو بیشتر شود.

درمقابل، شبکه اینتل بسیار بزرگ‌تر از AMD است و طیف متنوع‌تری از محصولات مناسب برای سرور‌ها را عرضه می‌کند. سری Xeon و سری Atom پردازنده‌های سرور اینتل را شامل می‌شوند که دومی قبلاً برای استفاده در سیستم‌های کم‌مصرف به کار می‌رفت. این تولید‌کننده محصولات دیگری نیز عرضه می‌کند که از آن‌ها می‌توان به Movidius متمرکز بر هوش مصنوعی، راهکارهایی برای پردازنده‌های تعبیه‌شده، ذخیره‌سازی و شبکه و مینی‌کامپیوترهای NUC اشاره کرد.

رقابت AMD و اینتل در آینده به کجا ختم می‌شود؟

به نظر می‌رسد AMD خود را برای تمام سناریو‌های محتملی که ممکن است در آینده رخ دهد، آماده کرده؛ همچنین این تولید‌کننده، پردازنده‌هایی ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از اینتل ارائه می‌دهد و روز‌به‌روز نیز با گذشت زمان، محبوبیت بیشتری در میان کاربران پیدا می‌کند.

با وجود بحران در دنیای تراشه‌ها و کمبود جهانی برای قطعات نیمه‌هادی، AMD فعلاً قصد ندارد سرعت توسعه‌ی محصولات خود را کاهش دهد و از طرفی TSMC، بزرگ‌ترین تولیدکننده مستقل و تخصصی نیمه‌رساناها در جهان نیز اعلام کرده که روی فرایند تولید ۴ و ۳ نانومتری خود برای سال ۲۰۲۲ و ۲ نانومتری برای بعد از آن کار خواهد کرد؛ بنابراین می‌توان انتظار داشت که تیم قرمز هم در آینده‌ای نزدیک از این فناوری‌های TSMD بهره ببرد و عملکرد چشمگیری را در کنار مصرف بهینه‌ی انرژی ارائه کند. خرید Xilinx نیز قدمی دیگر بود برای اینکه پیشرفت روز‌افزون AMD را در شرایطی که اینتل هنوز از فرایند ۱۰ نانومتری استفاده می‌کند، تضمین کند. اگر این شرکت به همین منوال به مسیر خود ادامه دهد، دیگر مانعی برای پشت‌سر گذاشتن اینتل نخواهد داشت. البته تجربه نشان داده که تیم قرمز پس از مدتی موفقیت در صنعت، از مسیر درست منحرف می‌شود و دوباره پس از مدتی راه خود را پیدا می‌کند.

از سوی دیگر، اینتل با وجود برخی نقطه‌ضعف‌ها، همیشه موضع قدرت خود را حفظ کرده است و اخیراً نیز با عرضه‌ی پردازنده‌های نسل دوازدهم و پشتیبانی از قابلیت‌هایی چشمگیر، سعی دارد جایگاه خود را این صنعت تثبیت کند.

می‌توان مطمئن بود که نبرد بین AMD و Intel به این زودی‌ها به جایی نمی‌رسد و اگر هم تغییری قرار باشد در این بین رخ دهد، تنها باعث تشدید این رقابت خواهد شد؛ زیرا هردو این تولید‌کنندگان پردازنده، در سال ۲۰۲۲ به پیشرفت‌های مهمی دست پیدا کرده‌اند و با اینکه شاید با اطمینان بتوان ادعا کرد این دو رقیب بهترین پردازنده‌های خود را در سال‌های اخیر و اواخر سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ عرضه کرده‌اند، اما هرکدام رویکردی بسیار متفاوت را برای خروج از بن‌بست قریب‌الوقوع قانون مور اتخاذ کرده‌اند.

دو رویکرد متفاوت AMD و Intel می‌توانند در آینده نحوه‌ی طراحی و تولید پردازنده‌ها را به‌طور اساسی تغییر دهند و عمق و پیچیدگی بسیار بیشتری را به رقابت بین AMD و Intel اضافه کنند؛ تعامل این دو فناوری در چند سال آینده می‌تواند نحوه‌ی پردازش و انجام محاسبات را برای دهه‌های آینده ترسیم کند.