آشنایی با مادربوردهای پرفروش گیگابایت B660 در بازار ایران

با ورود پردازنده‌های نسل دوازدهم Intel Core، مادربوردهای Z690 نیز عرضه شدند. طبق معمول، این مادربوردها قیمت بالایی دارند و تهیه‌ی آنها برای اغلب کاربران دشوار است. از طرفی، نیمی از امکانات این مادربوردها برای اغلب کاربران کاربرد ندارد و یا از آن استفاده نمی‌کنند. به همین دلیل است که اینتل چیپست‌های ارزان‌تری را برای این دسته از کاربران در نظر می‌گیرد. چیپست‌ B660 امکانات اصلی و کاربردی Z690 را دارد و برای اکثر کاربران کافی است. امروز قصد داریم نگاهی داشته باشیم به چند مدل پرفروش و محبوب از مادربوردهای B660 کمپانی گیگابایت که چند وقتی از حضور آنها در بازار می‌گذرد.

GIGABYTE B660 AORUS MASTER

گل سرسبد مادربوردهای B660 گیگابایت لباس آئورس مستر بر تن دارد و به اندازه‌ی کافی هیجان انگیز است. GIGABYTE B660 AORUS MASTER با قیمت 189 دلار بهایی کمتر از نیمی از بهای Z690 AORUS MASTER چهارصد و پنجاه دلاری را می‌طلبد. این مادربورد در هر دو نسخه‌ی DDR5 و DDR4 در دسترس است.

سراسر B660 AORUS MASTER پوشیده از هیت‌سینک است و حس رده بالا بودن را به کاربر القا می‌کند. ویژگی‌های اصلی این مادربورد شامل موارد زیر است:

• بورد 6 لایه و مدار تنظیم کننده ولتاژ 16+1+1 فازی برای تامین ولتاژ Vcore و سایر بخش‌های پردازنده شامل 18 ماسفت با طراحی مجتمع DrMos از نوع 60 آمپر به همراه چوک و خازن‌های رده بالا
• طراحی 16 فاز ولتاژ پردازنده در قالب دو مدار 8 فاز هیبرید و موازی برای مدیریت بهتر توان مصرفی
• دو سوکت برق 4 و 8 پین برای تامین توان پردازنده با طراحی Solid Pin برای انتقال بهتر و موثرتر جریان
• چهار اسلات حافظه DDR5 یا DDR4 با حداکثر پشتیبانی از 128 گیگاحافظه در حالت دو کاناله و حداکثر فرکانس 6000 مگاهرتز در حالت XMP برای حافظه‌های DDR5
• طراحی اختصاصی محافظ مسیر برای حافظه‌های DDR5
• پشتیبانی از 2 اس‌اس‌دی M.2 از نوع PCIe Gen4 x4 و 1 اس‌اس‌دی M.2 نوع PCIe Gen3 x4 به همراه پد حرارتی و هیت‌سینک بزرگ برای خنک‌سازی
• کارت شبکه 2.5 گیگابیتی و شبکه بی‌سیم WIFI 6 802.11ax
• سیستم صوتی اختصاصی Amp-Up Audio به همراه کدک ALC1220 و خازن‌های WIMA به همراه خازن‌های NICHICON
• نورپردازی RGB FUSION 2  و SMART FAN6

بخش فوقانی B660 AORUS MASTER تماما توسط هیت‌سینک‌های دوگانه پوشیده شده است. این هیت‌سینک‌ها به خوبی می‌توانند از بخش مدار VRM 18 فازی این مادربورد برآمده و حرارت آن را دفع کنند. علاوه بر آن، اس‌اس‌دی‌های M.2 نیز از این قابلیت بهره‌مند بوده و دو هیت‌سینک جدا برای هر 3 اس‌اس‌دی، یک هیت‌سینک برای اس‌اس‌دی منشعب شده از پردازنده و یک هیت‌سینک بزرگ برای 2 اس‌اس‌دی منشعب شده از چیپ‌ست اصلی تدارک دیده شده است.

بکارگیری خنک کننده AORUS M.2 Thermal Guard باعث می‌شود تا عملکرد و سرعت اس‌اس‌دی ثابت مانده و دمای آن از حد معینی بالاتر نرود. در صورتیکه دمای اس‌اس‌دی، تراتل رخ داده و سرعت اس‌اس‌دی به جهت آسیب نرسیدن به درایو و کاهش دما، کاهش می‌یابد.

شاید در نگاه اول B660 AORUS MASTER را دست کم بگیرید اما، این مادربورد یک VRM بسیار قدرتمند 18 فاز با قابلیت فراهم آوردن 60 آمپر روی هر شریان دارد. چنین صفی از شریان‌ها باعث شده حتی پردازنده‌ی 12900K نیز نتواند این VRM را تحت بار شدید قرار دهد و دمای آن را بالا ببرد. تعداد بالای 18 فاز، طراحی ماسفت‌های HIGH، LOW و DRIVER به صورت یک‌پارچه، خازن‌ها و چوک‌های رده بالا، یک مادربورد رده بالا را تداعی می‌کند.

در نسخه‌ی DDR5 مادربورد B660 AORUS MASTER می‌توان حداکثر از 4 ماژول 32 گیگابایتی و در مجموع 128 گیگابایت حافظه‌ی DDR5 با حداکثر فرکانس 6000 مگاهرتز در حالت اورکلاک و XMP استفاده نمود که در از این لحاظ چیزی از برخی از مادربوردهای رده بالا کم نخواهد داشت.

با توجه به اینکه ولتاژ حافظه‌های DDR5 در به صورت پیش‌فرض قفل و روی 1.1 ولت قفل شده است، گیگابایت حالت Secure Mode را به حالت Programmable Mode تغییر داده است تا ضمن قابلیت افزایش ولتاژ DRAM، رسیدن به فرکانس بالا نیز ممکن باشد.

گیگابایت همچنین تمام مسیرهای حافظه در قسمت زیر بورد را تمام محافظ پوشانده است تا مانع از آسیب به این مسیرهای حساس گردد. در این حالت، مسیرهای حافظه از هر دو قسمت بالا و پایین پوشانده و محافظت می‌شوند.

SMART FAN 6 یکی از قابلیت‌های همیشگی مادربوردهای گیگابایت است. این قابلیت برای B660 AORUS MASTER قابلیت‌هایی از جمله امکان بکارگیری 8 فن 4 پین PWM با قابلیت تنظیم خودکار، 7 سنسور داخلی تعبیه در مکان‌های مختلف بورد به جهت اندازه گیری دمای قسمت‌های مختلف، 2 سنسور خارجی برای نصب سنسور سیمی و اندازه گیری قسمت‌های دلخواه و در نهایت یک سنسور نویز سیمی برای اندازه گیری نویز قسمت‌های دلخواه را فراهم کرده است. این راه‌کار در کنار نرم‌افزارهای ارائه شده همراه مادربورد، قابلیت تنظیم و تیونینگ تمام فن‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد.

در زمینه ارتباطات نیز B660 AORUS MASTER هیچ کمبودی ندارد. تنها پورت شبکه RJ45 این مادربورد از نوع 2.5 گیگابیت است و تراشه‌ی آن توسط اینتل ساخته شده است. در کنار راه‌کارهای نرم‌افزاری این مادربورد تجربه‌ی بهتری را در تماشای فیلم، استریم و گیم رقم می‌زند.

این مادربورد همچنین دارای شبکه‌ بیسیم قدرتمند WiFi 6 802.11ax است. باند جدید 6 گیگاهرتز با سرعت 2.4 گیگابیت بر ثانیه، تجربه‌ی بسیار خوبی را همانند شبکه سیمی آن فراهم می‌کند. از مزایای WiFi6 می‌توان به 5.5 برابر توان عملیاتی بیشتر نسبت به شبکه ac اشاره کرد. بلوتوث نسخه 5 این شبکه بی‌سیم نیز 4 برابر رنج بیشتر نسبت به نسخه‌ی 4.2 دارد.

سیستم صوتی AMP-UP AUDIO این مادربورد دارای گواهی Hi-Res است و به این معناست که این سیستم صوتی می‌تواند فرکانس‌های 40 کیلوهرتز یا بیشتر را بازتولید کند و نوید کیفیت صوتی بسیار بالایی باشد.

این سیستم صوتی با کدک قدرتمند ALC1220 و آمپلی‌فایر هوشمند برای گیمرها، امپدانس لازم برای هدفون‌ها را به طور خودکار تشخیص داده و مانع از بروز مشکلاتی از قبیل ولوم پایین صدا یا Distrotion می‌شود.

نکته‌ی برجسته در پنل پشتی B660 AORUS MASTER، پورت USB Type-C 3.2 Gen 2×2 است که می‌تواند سرعت 20 گیگابیت بر ثانیه را فراهم کند و امکان بکارگیری فلش درایوهای بسیار سریع را فراهم سازد. یک پورت USB Type-A 3.2 Gen2 ده گیگابیتی قرمز نیز در کنار آن حضور دارد. با توجه به 10 پورت USB در مجموع و خروجی‌های تصویر HDMI و DP هیچ کمبودی در این زمینه احساس نخواهد شد.

گیگابایت همراه این مادربورد نرم‌افزارهای متعددی را نیز ارائه داده است که برای آشنایی با آنها پیشنهاد می‌کنیم به بررسی مادربورد GIGABYTE Z390 AORUS XTREME مراجعه کنید.

GIGABYTE B660M AORUS PRO AX

مادربورد بعدی گیگابایت B660 محبوب بازار GIGABYTE B660M AORUS PRO AX نام دارد. این مادربورد همان‌طور که از پسوند M آن پیداست، در سایز M-ATX یا Micro-ATX طراحی و ساخته شده است. گرچه B660M AORUS PRO AX یک مادربورد میکرو است اما از اکثر امکانات پیشرفته‌ی نسخه‌ی آئورس مستر بهره‌مند بوده و تنها برای سیستم‌های گیمینگ یا رایانه‌ای عرضه شده که ابعاد کیس آنها کوچک در نظر گرفته شده‌اند. کیس‌های حرفه‌ای و گیمینگ جالب و جذابی در این گروه قرار دارند که تنها پذیرای مادربوردهای میکرو یا کوچکتر هستند.

همانطور که گفتیم، B660M AORUS PRO AX از اکثر امکانات نسخه‌ی آئورس مستر بهره‌مند باشد. این مادربورد در دو نسخه‌ی DDR4 و DDR5 در دسترس بوده و همینطور می‌توان آن را در نسخه‌ی AX یا معمولی تهیه نمود. گران‌ترین نسخه‌ی این مادربورد که همان B660M AORUS PRO AX با پشتیبانی از حافظه‌های DDR5 می‌باشد، حدود 160 دلار قیمت‌گذاری شده است. از ویژگی‌های اصلی آن می‌توان به مدار تنظیم کننده ولتاژ یا VRM نوع 14 فازی، اسلات PCIe 4.0 x16 به همراه محافظ فلزی برای گرافیک و همچنین اسلات ثانویه x16 اما نسخه‌ی 3.0 برای گرافیک دوم، سیستم صوتی اختصاصی، طراحی پیشرفته‌ی هیت‌سینک‌ها، شبکه‌ی بی‌سیم WIFI 6، پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C و غیره اشاره کرد. تمامی این امکانات از نسخه‌ی آئورس مستر به ارث رسیده‌اند.

VRM چهارده فازی B660M AORUS PRO AX در واقع به صورت 12+1+1 فاز کانفیگ شده است که 12 فاز برای ولتاژ Vcore سی‌پی‌یو، 1 فار برای ولتاژ VccGT یا ولتاژ گرافیک مجتمع و 1 فاز دیگر برای ولتاژ AUX تدارک دیده شده‌اند. 12 فاز واحد Core دارای ماسفت‌های 60 آمپری و دو شریان دیگر از نوع 50 آمپری هستند. همچنین 12 فاز اصلی واحد Core از نوع هایبرید و در واقع یک VRM نوع 6+6 فازی می‌باشد. با چنین مدار تنظیم کننده ولتاژ قدرتمندی، B660M AORUS PRO AX به راحتی می‌تواند توان مورد نظیر پردازنده‌های i7 و i9 نسل دوازدهم را تامین کند.

دو اسلات M.2 برای پشتیبانی از اس‌اس‌دی پرسرعت نسل چهارم مانند Aorus 7000s که به تازگی بررسی کرده‌ایم، کافی به نظر می‌رسند تا بتوان به سرعت 7000 مگابایت در ثانیه و فراتر از آن در حالت RAID 0 رسید. این دو پورت M.2 از نوع Gen4 x4 با حداکثر سرعت 64 گیگابیت در ثانیه می‌باشند و از اس‌اس‌دی‌ M.2 نوع 2280 و 22110 به خوبی پشتیبانی می‌کنند.

B660M AORUS PRO AX همچنین از 128 گیگابایت حافظه‌ی DDR5 تا فرکانس 5600 مگاهرتز در حالت XMP و اورکلاک یا حتی بالاتر از این مقدار نیز پشتیبانی می‌کند. ویژگی‌هایی مانند مسیرهای ایزوله از بالا و پایین PCB در B660M AORUS PRO AX نیز تعبیه شده‌اند.

طراحی هیت‌سینک‌ و سیستم خنک‌کننده‌ی B660M AORUS PRO AX نیز کاملا کارآمد طراحی شده است. برای بخش VRM گیگابایت هیت‌سینک‌های بزرگ و چند ردیفی و چند طبقه را تا قسمت پنل پشتی در نظر گرفته است. همچنین پد‌های حرارتی بسیار خوب با ضریب انتقال حرارت 5W/mK برای VRM نیز نصب شده‌اند.

اولین اسلات M.2 که از نوع Gen4 بوده و مستقیم از پردازنده مرکزی منشعب می‌شود، مجهز به راهکار خنک‌سازی M.2 Thermal Guard گیگابایت است. اس‌اس‌دی‌های نسل چهارم در صورت نبود هیت‌سینک و دفع حرارت مناسب، حرارت بالایی را منتشر می‌کنند.

SMART FAN 6 یکی از قابلیت‌های همیشگی مادربوردهای گیگابایت است. این قابلیت برای B660M AORUS PRO AX شامل بکارگیری 6 فن 4 پین PWM با قابلیت تنظیم خودکار و 5 سنسور داخلی تعبیه در مکان‌های مختلف بورد به جهت اندازه گیری دمای قسمت‌های مختلف است. قطعا اسمارت فن 6 برای این مادربورد متفاوت بوده و فن‌ها و سنسورهای کمتری را می توان نصب نمود. همچنین سنسور نویز و سنسور دمای خارجی در این نسخه حذف شده است. SMART FAN 6 در کنار نرم‌افزارهای ارائه شده همراه مادربورد، قابلیت تنظیم و تیونینگ تمام فن‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد.

شعار گیگابایت در مورد مادربوردهای خود از قدیم، Ultra Durable یا فوق‌العاده دوام است. برای رسیدن به این شعار در حقیقت، گیگابایت نکاتی را در مراحل طراحی و ساخت مادربوردها از قدیم بکار گرفته است. گیگابایت در PCB مادربوردها 2 برابر مس بیشتری را در لایه‌های داخلی بکار می‌گیرد. این لایه‌ی مسی به عنوان یک لایه‌ی نازک هیت‌سینک مانند عمل می‌کند و با توجه به ضریب انتقال حرارتی که مس در دماهای مثبت دارد و همچنین آمپدانس کمتر و نیاز به جریان کمتر، دمای PCB و سایر کامپوننت‌های روی‌ آن کاهش می‌یابد. این مورد در مورد مادربوردهای گیگابایت از قدیم به عنوان یک اصل تبدیل شده است.

پنل پشتی B660M AORUS PRO AX شامل 2 پورت هدفون و میکروفون، پورت SPDIF، پورت RJ45 شبکه از نوع 2.5 گیگابیتی، چهار پورت USB 3.2 Gen 1 Type-A، یک پورت USB 3.2 Gen 2 Type-A، یک پورت USB 3.2 Gen 2×2 Type-C، چهار پورت USB 2.0 Type-A، خروجی‌های تصویر HDMI و DP و در نهایت 2 پورت برای اتصال آنتن شبکه‌ی بی‌سیم می‌باشد. از لحاظ تعداد و نوع پورت‌های USB، این مادربورد کوچکترین مشکل یا کمبودی ندارد و خروجی‌های تصویر آن نیز به‌روز و کاملا می‌باشد.

یکی از امکانات مادربوردهای روز گیگابایت، قابلیت Q-Flash Plus است. این قابلیت در سایر برندها با اسم‌های دیگر وجود دارد و در مادربوردهای گیگابایت با همان نام یاد می‌شود. با استفاده از Q-Flash Plus می‌توان بدون نصب هرگونه سخت‌افزار حتی سی‌پی‌یو بایوس مادربورد را آپدیت نمود. برای اینکار کافیست تنها کابل‌های برق 24 پین اصلی مادربورد و کابل 8 پین پردازنده را وصل کنید. سپس مموری فلش حاوی فایل بایوس را به پورت مخصوص مشخص شده این در پنل پشتی قرار دهید. در نهایت تنها کافیست دکمه‌ی Q-Flash را فشار دهید که این دکمه در پنل پشتی یا مانند مادربورد مورد بحث ما روی بورد قرار دارد.

GIGABYTE B660 GAMING X AX DDR4

مادربورد بعدی از سری GAMING X است. مادربوردهای GAMING X‌ گیگابایت رد رده‌ی پایین‌تری نسبت به سری AORUS قرار می‌گیرند اما هنوز قدرتمند بوده و از امکانات خوبی برخوردار هستند. GIGABYTE B660 GAMING X AX DDR4 یک مادربورد با سایز کامل ATX و قیمت 160 دلاری است که هم قیمت مادربورد قبلی بوده اما انتخاب هر کدام از آنها باید با توجه به نیازها و ضرورت‌ها صورت پذیرد. البته نسخه‌ی غیر AX نیز قیمت پایین‌تری دارد. یک نسخه‌ی B660M GAMING X AX DDR4 نیز قابل تهیه است که تقریبا تمام امکانات نسخه‌ی غیر M را دارد و بنا به صلاحدید می‌توان این نسخه را نیز تهیه نمود.

هیت‌سینک‌های بزرگ B660 GAMING X AX حس رده‌ بالا بودن و قدرتمند بودن را القا می‌کند. از ویژگی‌های اصلی این مادربورد می‌توان به مدار VRM نوع 10 فازی، نورپردازی RGB FUSION 2، شبکه لن 2.5 گیگابیتی و شبکه بی‌سیم WIFI6، بخش صوتی 8 کاناله با خازن‌های ویژه و ایزوله بودن از سایر بخش‌ها، 3 پورت M.2 و غیره اشاره کرد.

بخش VRM از نوع 8+1+1 فاز است که از این تعداد 8 فاز برای بخش Vcore، یک فاز برای VCccGT یا تراشه گرافیکی مجتمع و یک فاز دیگر برای بخش AUX در نظر گرفته شده است. تمام ماسفت‌های این 8 شریان از نوع DrMOS یا مجتمع هستند و هر کدام می‌توانند آمپراژی برابر با 60 آمپر را فراهم کنند. این VRM گرچه در مقایسه نسخه‌ی آئورس تعداد کمتری دارد اما همچنان قدرتمند است و به جز نسخه‌های i9 نسل دوازدهم، برای نسخه‌های i7 به پایین کاملا توصیه می‌شود. ویژگی Ultra Durable نیز در تمام بخش VRM و سایر قسمت‌های PCB رعایت شده است.

خوشبختانه گیگابایت اهمیت ویژه‌ای به بخش هیت‌سینک و دفع حرارت حتی در مادربوردهای B660 داده است. این موضوع باعث شده تا بتوان روی مادربوردهای B660 گیگابایت به عنوان میزبانی قدرتمند برای پردازنده‌های نسل 12 حساب باز کرد. B660 GAMING X AX نیز دارای هیت‌سینک 2 تکه و چند بخشی برای بخش VRM است تا حرارت این بخش به خوبی دفع شود. ابعاد هیت‌سینک‌های این بخش قابل توجه است و تا بخش پنل پشتی نیز ادامه می‌یابند.

برای یکی از اس‌اس‌دی‌های M.2 و در واقع اس‌اس‌دی منشعب شده از پردازنده GIGABYTE M.2 Thermal Guard در نظر گرفته شده است. این هیت‌سینک به خوبی می‌تواند حرارت اس‌اس‌دی Gen4 را دفع کرد کرده و مانع از تراتل اس‌اس‌دی یا کاهش عملکرد به دلیل حرارت بیش از حد، به جهت حفظ سلامتی اس‌اس‌دی شود. برای اسلات PCIe x16 اول نیز محافظ فلزی رایج در مادربوردهای گیگابایت نصب شده است تا مانع از خم شدن اسلات به دلیل نصب کارت گرافیک سنگین شود.

B660 GAMING X AX از 3 اس‌اس‌دی M.2 Socket 3 پشتیبانی می‌کند. دو عدد از این اس‌اس‌دی‌ها می‌توانند از نوع Gen4 و اس‌اس‌دی دیگری می‌تواند Gen3 باشد. تمام این اسلات‌ها از اس‌اس‌دی M.2 با طول 22110 پشتیبانی می‌کنند. از اس‌اس‌دی‌های برجسته Gen4 که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم، می‌توان به Aorus Gen4 7000s اشاره کرد که به تازگی به بررسی آن پرداخته‌ایم.

اما B660 GAMING X AX تنها در نسخه‌ی DDR4 در دسترس بوده و امکان نصب حافظه‌های DDR5 روی آن وجود ندارد. بهرحال B660 GAMING X AX در مجموع از 128 گیگابایت حافظه‌ی DDR4 تا فرکانس 4400 مگاهرتز در حالت اورکلاک و XMP پشتیبانی می‌کند که امکان پشتیبانی از فرکانس‌های بالاتر نیز وجود دارد. این 128 گیگابایت حافظه می‌توانند در قالب 4 ماژول 32 گیگابایت نصب شوند اما ماژول‌های 32 گیگابایت چندان در بازارهای داخلی یافت نمی‌شوند و به عقیده‌ی ما 64 گیگابایت با 4 ماژول 16 گیگابایت بسیار کافی و حتی بیش از نیاز است.

علاوه بر پورت شبکه RJ45 منشعب شده از تراشه لن 2.5 گیگابیتی اینتل، پسوند AX مادربورد B660 GAMING X AX حاکی از تجهیز آن به شبکه بی‌سیم WiFi 6E 802.11ax دارد. این تراشه‌ی شبکه AMD Wi-Fi 6E RZ608 (MT7921K) نام دارد و توسط شرکت AMD عرضه شده است. این کارت شبکه به 3 باند 2.4/5 و 6 گیگاهرتز مجهز می‌باشد و حداکثر سرعت 2.4 گیگابیت بر ثانیه را همانند شبکه‌ی سیمی فراهم می‌کند. بلوتوث 5.2 از دیگر امکانات این کارت شبکه است.

مانند بسیاری از مادربوردهای گیمینگ گیگابایت، B660 GAMING X AX نیز از ویژگی SMART FAN 6 برخوردار است. این قابلیت همانطور که در قسمت‌های قبل به آن اشاره کردیم، امکانات متفاوتی را به هر مادربورد می‌دهد و در تمام مادربوردهای گیگابایت یکسان نیست. اسمارت فن 6 در B660 GAMING X AX در قالب 6 فن 4 پین PWM و 6 سنسور داخلی تعبیه شده در قسمت‌های مختلف برای اندازه‌گیری دمای قسمت‌های مختلف است و خبری از سنسور دمای خارجی و سنسور نویز نیست.

پنل پشتی B660 GAMING X AX شامل خروجی‌های بخش صوتی، پورت RJ45 شبکه از نوع 2.5 گیگابیتی، دو پورت USB 3.2 Gen 1 Type-A، دو پورت USB 3.2 Gen 2 Type-A،، دو پورت USB 2.0 Type-A، خروجی‌های تصویر HDMI و DP و در نهایت 2 پورت برای اتصال آنتن شبکه‌ی بی‌سیم می‌باشد. تعداد و نوع پورت‌های USB کامل به نظر رسیده و مشکل خاصی وجود ندارد.

دکمه‌ی قابلیت Q-Flash Plus که درباره‌ی آن صحبت کردیم نیز روی بورد قرار گرفته است. در مورد نرم افزار نیز همانطور که بالاتر اشاره کردیم، در بررسی مادربرد GIGABYTE Z390 AORUS XTREME به طور مفصل راجع به آنها صحبت کردیم.

GIGABYTE B660 DS3H AX DDR4

برای میزبانی پردازنده‌های نسل 12 اینتل الزامی به تهیه‌ی مادربوردهای 150 دلاری به بالا نیست. گاهی اوقات می‌توان با پرداخت هزینه‌ی پایین‌تری نیز مادربوردهای خوب و با امکانات مناسب نیز تهیه نمود. آخرین مادربوردی که قصد داریم راجع به آن صحبت کنیم، GIGABYTE B660 DS3H AX DDR4 نام دارد. این مادربورد با وجود شبکه بی‌سیم WIFI 6، تنها 130 دلار قیمت دارد و برخلاف ظاهر ساده‌ای که دارد، کاملا قدرتمند است و دست کمی از مادربوردهای گیمینگ گیگابایت ندارد. اما به دلیل حذف برخی تشریفات، از قیمت پایین‌تری برخوردار است.

B660 DS3H AX DDR4 از سری مادربوردهای UD یا Ultra Durable می‌باشد. البته نه به این معنا که مادربوردهای دیگر گیگابایت دارای ویژگی UD در طراحی و ساخت نیستند، بلکه ویژگی UD در B660 DS3H AX DDR4 از بارزترین ویژگی‌ آن در زمینه‌ی کیفیت محسوب می‌شود. برای کاربری که انتظار چندانی از مادربورد خود ندارد، B660 DS3H AX DDR4 چندان ساده به نظر نمی‌رسد و دیدن VRM یازده فازی حس قابل اطمینان بودن را القا می‌کند. پورت USB 3.2 Gen1 Type-C برای پنل جلو، پشتیبانی از دو اس‌اس‌‌دی M.2 نوع Gen4، قابلیت Q-Flash Plus با تعبیه‌ی دکمه‌ی مخصوص روی بورد، کارت صوتی 8 کاناله آنبورد با نورپردازی RGB و مسیر ایزوله از سایر قسمت‌ها و پورت پرسرعت USB 3.2 Gen2x2 Type-C در پنل پشتی، از ویژگی‌های اصلی B660 DS3H AX DDR4 محسوب می‌شوند.

تامین توان در B660 DS3H AX DDR4 توسط مدار تنظیم کننده ولتاژ 11 فاز یا بهتر بگوییم 8+2+1 فاز تامین می‌شود که 8 فاز برای ولتاژ Vcore، دو فاز برای iGPU یا VccGT و یک فاز برای AUX در نظر گرفته شده است. طراحی ماسفت‌های این بخش از نوع DrMos یا مجتمع نیست اما ماسفت‌های اصلی 2 گانه‌ی High-Side و Low-Side آن از نوع 50 آمپری هستند و به خوبی جریان مورد نیاز پردازنده‌های نسل 12ام را تامین می‌کنند.

گرچه B660 DS3H AX DDR4 از حافظه‌های DDR4 پشتیبانی می‌کند و نسخه‌ی DDR5 ندارد اما حتی می‌توان از حافظه‌های 5333 مگاهرتزی و حتی فراتر از آن را بکار گرفت.

B660 DS3H AX DDR4 علاوه بر 4 پورت SATA 3 دارای دو اسلات M.2 برای پشتیبانی از اس‌اس‌دی‌های Gen4x4 است. گیگابایت با تنهایی اس‌اس‌دی‌های قدرتمندی در این زمینه دارد و 7000s که بالاتر نیز چندین بار به آن اشاره کردیم، از نمونه‌های بارز آن هستند. در صورتیکه 7000s گران به‌نظر می‌رسد، می‌توان از M30 گیگابایت نیز استفاده نمود که با وجود اینکه Gen3x4 می‌باشد، اما سرعت بسیار بالایی دارد و روزهای نیز به بررسی آن می‌پردازیم.

پسوند AX در B660 DS3H AX DDR4 نوید یک کارت شبکه‌ی آنبورد WiFi 6E را به کاربران آن می‌دهد. در واقع این مادربورد از استاندارد بی‌سیم 802.11ax به پیشتوانه‌ی کارت شبکه بی‌سیم AMD Wi-Fi 6E RZ608 (MT7921K) پشتیبانی می‌کند. این کارت شبکه دارای 3 باند 2.4/5 و 6 گیگاهرتز است و در سریعترین حالت ممکن می‌توان سرعت 1.2 گیگابیت بر ثانیه را فراهم کند که حتی سریع‌تر از کارت شبکه سیمی 1 گیگابیتی آن است.

مسیر 6 گیگاهرتز در واقع باند عریضی است که مانند اتوبان‌های آلمان محدودیت سرعتی وجود ندارد و تعداد قابل توجهی از خودروها قابلیت حرکت در آن را دارند. این باند بسته به نوع کارت شبکه می‌توان از نوع 80مگاهرتز یا 160 مگاهرتز باشد که در نسخه‌ی 160 مگاهرتزی حداکثر سرعت قابل انتقال به 2.4 گیگابیت بر ثانیه می‌رسد. کارت شبکه‌ی مادربورد مورد نظر ما از نوع 80 مگاهرتزی و 1.2 گیگابیت بر ثانیه‌ای است که با توجه سگمنت قرار گرفته، کاملا طبیعی است.

تا اینجای کار متوجه شدیم که با وجود قیمت 120 دلاری، B660 DS3H AX DDR4 چندان ضعیف به نظر نمی‌رسد و اتفاقا امکانات بسیار خوبی هم دارد. یکی دیگر از ویژگی‌های جالب آن، وجود پورت USB 3.2 Gen2x2 Type-C در پنل پشتی است! این پورت 20 گیگابیت بر ثانیه‌ای که پشتیبانی از هر نوع حافظه‌ی فلش USB و اس‌اس‌دی اکسترنال را می‌دهد، در یک مادربورد 120 دلاری واقعا نعمت بزرگی است. با این وجود کاربران دیگر نگران استفاده از حافظه‌های فلش USB و اس‌اس‌دی اکسترنال در آینده نیستند.

کارت صوتی آنبورد B660 DS3H AX DDR4 نیز در همان حدی است که برای یک مادربورد 120 دلاری و نه چندان ساده، باید باشد. این سیستم صوتی مجهز به کدک صوتی 8 کاناله‌ی Realtek است و مسیر آن از سایر قسمت‌های بورد ایزوله یا جدا شده است که نویز سایر بخش‌ها در کارکرد آن اختلالی ایجاد نکند و سیگنال ارائه شده در خروجی کیفیت بالایی داشته باشد. مرز این بخش و سایر بخش‌ها توسط قسمتی شفاف و نوار مانند جدا شده است که زیر آن LEDهایی جهت نورپردازی تعبیه شده است. خازن‌های صوتی مخصوص ژاپنی برند Nichicon، ویژگی اصلی این بخش هستند.

قابلیت Q-Flash Plus که در مادربوردهای قبلی مورد بحث ما نیز وجود داشت و راجع به آن حسابی صحبت کردیم، در مادربورد 120 دلاری B660 DS3H AX DDR4 نیز وجود دارد و دکمه‌ی تعبیه شده به این منظور نیز روی بورد قرار گرفته است.

نورپردازی همجوشی RGB یا RGB FUSION از دیگر ویژگی‌های B660 DS3H AX DDR4 است. به این ترتیب کاربران قادر خواهند بود تا از نوارهای نوری مخصوص برای اتصال به بورد با استفاده از هدرهای مخصوص اقدام کنند و با نرم‌افزار RGB FUSION گیگابایت به کنترل آنها بپردازند.

اسمارت فن برای B660 DS3H AX DDR4 نیز در نظر گرفته شده است. این ویژگی در این مادربورد شامل امکان بکارگیری 6 فن 4 پین PWM و 6 سنسور داخلی برای مانیتورینگ دمای قسمت‌های مختلف است. کنترل این بخش توسط نرم‌افزار GIGABYTE SIV یا System Information Viwer امکان‌پذیر می‌باشد.

بخش پنل پشتی B660 DS3H AX DDR4 شامل 4 پورت USB 2.0، 1 یک پورت USB 3.2 Gen2 Type-A، یک پورت USB 3.2Gen2x2 Type-C، خروجی P/S2، جک‌های 3.5 بخش صوتی، پورت شبکه‌ی RJ45 منشعب شده از تراشه لن (1) گیگابیتی، خروجی‌های تصویر HDMI و DP و در نهایت 2 پورت برای اتصال آنتن بی‌سیم است.

شخصی سازی سیستم نیز توسط بایوس جذاب گیگابایت، نرم‌افزار قدرتمند Easy Tune و SIV انجام می‌شود.

در نهایت در این نوشتار به 4 مادربورد بسیار خوب و با قسمت مناسب گیگابایت پرداختیم که از سوی گروه شرکت‌های آواژنگ در ایران عرضه و پشتیبانی شده‌اند. این مادربوردها با توجه به امکانات، کیفیت و قیمت رقابتی که دارند، فروش خوبی را تجربه می‌کنند. انتخاب هر کدام از این مادربوردها باید با توجه به نیازها و بودجه‌ی هر کاربر صورت پذیرد تا هزینه‌ای که می‌توانست برای سایر بخش‌های مهمتر اختصاص یابد، صرفا برای مادربورد درنظر گرفته نشود.